Waarom kan autorijden met ADHD gevaarlijk zijn?
ADHD staat voor ”Attention Deficit Hyperactivity Disorder’‘, wat letterlijk ”Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit” betekent.
Iemand met ADHD:
- Kan zich moeilijker (langdurig) concentreren
- kan chaotisch zijn
- is vaker hyperactief
- Kan impulsieve beslissingen nemen.
Vooral deze symptomen kunnen het gevaarlijk maken om een auto te besturen.
Je moet je tijdens het rijden kunnen concentreren op het besturen van de auto én op het overige verkeer. Het kan gevaarlijk zijn om gejaagd achter het stuur te zitten en om impulsieve beslissingen te maken.
Omdat rijden met ADHD voor gevaren kan zorgen, staat er een speciaal hoofdstuk over autorijden met ADHD in de Regeling eisen Geschiktheid 2000.
Regeling eisen Geschiktheid 2000
In de Regeling eisen Geschiktheid 2000 staat welke lichamelijke en geestelijke eisen worden gesteld aan bestuurders.
Hoofdstuk 8.10 gaat over ”ADHD (inclusief subtypen)”. Onder subtypen vallen ”Aandachtstekort”, ”Hyperactiviteit” en ”Impulsiviteit”.
Onbeperkt geschikt
Iemand met ADHD kan volgens de Regeling eisen Geschiktheid 2000 onbeperkt geschikt zijn voor de rijbewijzen binnen groep 1 (A, B, BE en T) en groep 2 (C, D, CE/DE).
Volgens de Regeling moet er dan aan de volgende voorwaarden worden voldaan:
- Je maakt geen misbruik van psychoactieve middelen (o.a. alcohol en drugs)
- Je hebt een ziekte-inzicht en bent therapietrouw
- Je medicijnen hebben geen gevaarlijke bijwerkingen
Andere stoornissen en medicijnen
Verder moeten andere stoornissen, waaronder bijvoorbeeld angststoornissen, depressies en persoonlijkheidsstoornissen, (bewezen) onder controle zijn.
Wanneer hier bijvoorbeeld antidepressiva voor wordt gebruik die de rijvaardigheid kan beïnvloeden, moet doorgaans onderzocht worden door het CBR of het mogelijk is om te rijden met deze medicijnen.
Onderzoek van het CBR
Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) moet onderzoeken of de verkeersdeelnemers in Nederland verantwoord kunnen deelnemen aan het verkeer.
Het rijbewijs halen met ADHD
Voor je je rijbewijs kunt halen, moet je een Gezondheidsverklaring invullen.
Op deze Gezondheidsverklaring staan allerlei vragen over je gezondheid. Volgens Artikel 114 van de Wegenverkeerswet 1994 is het verplicht om deze vragen naar waarheid te beantwoorden.
Op de Gezondheidsverklaring staat de vraag:
‘‘Heeft u ADHD of ADD?”
Verder wordt er in deze Gezondheidsverklaring gevraagd:
”Gebruikt u medicijnen die volgens de bijsluiter de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden, zoals slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, antidepressieve middelen, anti-psychotische middelen of opwekmiddelen?”
Omdat Ritalin als kalmeringsmiddel worden gezien, moet je deze vraag als gebruiker van deze medicijnen waarschijnlijk met ”Ja” beantwoorden.
Diagnose ADHD als kind gekregen?
Het CBR zegt het volgende: wanneer je de diagnose ADHD (of ADD) op dit moment hebt, dan vul je hier ”Ja” in.
Wanneer je de diagnose ADHD (of ADD) als kind hebt gekregen, maar de behandeling voor je 16e is beëindigd (omdat de arts zei dat er geen behandeling meer nodig is), dan vul je ”Nee” in.
Je kunt bij twijfel overleggen met de huisarts (en het CBR).
Diagnose ADHD als rijbewijsbezitter
Volgens de Hersenstichting is het niet mogelijk om op latere leeftijd ADHD te ontwikkelen. Wel kan iemand op latere leeftijd de diagnose ADHD krijgen.
Je hebt misschien de diagnose ADHD gekregen en hebt momenteel al een rijbewijs, waardoor de rijgeschiktheid niet onderzocht is.
Het is volgens het CBR (en de wet) niet verplicht om ”een gewijzigde gezondheidssituatie” te melden. Het wordt wel gezien als je morele plicht om te laten onderzoeken of je mag rijden met ADHD.
Je neemt hiermee niet alleen de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van jezelf, maar ook voor dat van anderen!
Je kunt een onderzoek aanvragen bij het CBR door een Gezondheidsverklaring aan te schaffen, in te vullen en op te sturen.
Je wordt vervolgens waarschijnlijk opgeroepen voor een onderzoek.
Onderzoek door onafhankelijk specialist
Bij het eerste onderzoek van het CBR naar de rijgeschiktheid van iemand met ADHD, moet er een rapportage worden gemaakt door een onafhankelijk specialist van het CBR (dus niet de eigen psychiater).
Deze specialist moet kennis en ervaring hebben van ADHD bij volwassenen. Bij het onderzoek gebruikt deze specialist de ”checklist risicofactoren ADHD”.
Rijvaardigheidsonderzoek
Volgens de Regeling eisen Geschiktheid 2000 moet er bij de eerste beoordeling van iemand met ADHD altijd een rijtest worden afgelegd.
Deze rijtest moet worden afgelegd onder toezicht van een deskundige van het CBR op het gebied van praktische geschiktheid.
Bij het rijtest van het CBR kan de nadruk liggen op ”zien”, ”denken” en ”doen”. Bij iemand met ADHD (en ADD) ligt de nadruk op ”denken”.
Uitkomst van het onderzoek
Vaak neemt het CBR na ongeveer 4 maanden een beslissing: mag je rijden of niet?
Het CBR geeft niet alleen óf je mag rijden, maar eventueel onder welke voorwaarden en voor welke termijn.
Je kunt in principe een rijbewijs krijgen zonder termijnbeperking (dus onbepaalde tijd). Bij twijfel kan de specialist aan het CBR adviseren om een rijbewijs mét termijbeperking van drie of vijf jaar op te leggen.
Je moet na die drie of vijf jaar weer opnieuw een onderzoek ondergaan vóór het rijbewijs kan worden verlengd.
Autorijden met Ritalin (en andere kalmeringsmiddelen)
In 2017 gebruikte al meer dan 200.000 mensen Ritalin. Deze medicijnen worden voornamelijk voorgeschreven bij ADHD.
Ritalin kan het concentratievermogen en de stemming verbeteren, maar kan ook bijwerkingen hebben. Denk hierbij aan hoofdpijn, duizeligheid, slaperigheid en slechter zien (wazig zicht).
Deze bijwerkingen kunnen het besturen van een auto gevaarlijk maken.
Bij het onderzoek van het CBR wordt daarom niet alleen gekeken of het mogelijk is om te rijden met ADHD, maar ook of het mogelijk is om te rijden met deze medicijnen.
Verboden om te rijden met medicijnen
Daarom is het wettelijk verboden om te rijden met medicijnen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden (zodat het niet meer mogelijk is om de auto ”behoorlijk te besturen”).
Dit staat in Artikel 8 van de Wegenverkeerswet.
Of een medicijn de rijvaardigheid kan beïnvloeden is te zien aan een gele of rode sticker op de verpakking. Verder staat er vaak een waarschuwing in de bijsluiter van het medicijn.
Ingedeeld in 3 categorieën
De medicijnen die effect hebben op de rijvaardigheid, zijn door het Instituut Verantwoord Medicijngebruik ingedeeld in 3 categorieën.
De medicijnen in categorie 1 hebben de minste invloed op de rijvaardigheid en de medicijnen binnen categorie 3 de meeste.
Hieronder staan de meest voorgeschreven medicijnen voor ADHD.
Controleer nu binnen een paar seconden binnen welke categorie deze medicijnen vallen én ontdek welk advies er wordt gegeven over rijden met deze medicijnen:
Lees alles over autorijden met medicijnen
Autoverzekering afsluiten met ADHD
Je hebt goedkeuring ontvangen van het CBR om te rijden en wilt nu een autoverzekering afsluiten.
Vaak is het gewoon mogelijk om een autoverzekering af te sluiten, als het CBR aangeeft dat het verantwoord is om te rijden.
Veel verzekeraars gaan namelijk mee in het advies van het CBR. Verzekeraars zijn echter niet verplicht om iedereen te accepteren.
Je moet bij het afsluiten van een autoverzekering een paar acceptatievragen beantwoorden. Vaak vraagt de verzekeraar hier of er medische beperkingen zijn die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden.
Je bent volgens de Mededelingsplicht verplicht om deze vragen eerlijk te beantwoorden.
Autoverzekering en ADHD
Wanneer je een schade toebrengt aan anderen, dan moet de verzekeraar deze volgens de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM) doorgaans gewoon vergoeden.
Jij bent verplicht om een WA autoverzekering af te sluiten, dus de verzekeraar kan niet zomaar weigeren om WA-schades te vergoeden. Onder WA-schades vallen die schades die jij met jouw auto toebrengt aan anderen.
Schade verhalen
Wanneer het volgens het CBR onverantwoord is om te rijden en je gaat toch rijden én veroorzaakt een aanrijding, dan kan de verzekeraar proberen om de uitgekeerde schade op jou te verhalen!
Wanneer je je eigen auto hebt beschadigd, dan kan de verzekeraar weigeren om de schade te vergoeden op (via de WA volledig casco verzekering).
De verzekeraar moet dan waarschijnlijk aantonen dat de schade is ontstaan door de symptomen van ADHD.
Strafrechtelijke vervolging
Wanneer het onverantwoord is om te rijden met ADHD (of ADHD-medicijnen) en er ontstaat daardoor een (ernstig) ongeluk, dan kan dit strafrechtelijk onderzocht worden.
Het is namelijk verboden om gevaar te veroorzaken volgens Artikel 5 van de Wegenverkeerswet. Volgens Artikel 6 is het verboden om je zo te gedragen dat anderen gewond of gedood kunnen worden.
Gebruik daarom het gezonde verstand en laat het allemaal goed uitzoeken door het CBR.
