Waarom kan autorijden met slechte ogen gevaarlijk zijn?
Het gezichtsvermogen (visus) zorgt voor de scherpte van het zicht en het gezichtsveld neemt alles in de ooghoeken waar.
Iemand met goede ogen heeft een gezichtsvermogen tussen de 0,8 en 1,5 en een gezichtsveld van 180 graden met twee ogen en 150 graden met één oog.
Wanneer je slechtere ogen hebt, kan het gevaarlijk zijn om te rijden. Je kunt de weg misschien moeilijker volgen of hebt moeite met het lezen van verkeersborden. Daarnaast kan het moeilijker zijn om op het overige verkeer te reageren.
Omdat rijden met slechtere ogen gevaarlijk kan zijn, staat er een hoofdstuk over het gezichtsvermogen in de Regeling eisen Geschiktheid 2000.
Regeling eisen Geschiktheid 2000
De eisen die aan de gezondheid van een bestuurder worden gesteld staan in de Regeling eisen Geschiktheid 2000. Het derde hoofdstuk gaat over ”stoornissen van het gezichtsvermogen”.
Bij het onderzoek naar de rijgeschiktheid wordt o.a. gekeken naar de binoculaire visus (gezichtsvermogen van twee ogen).
Volgens de Regeling eisen Geschiktheid 2000 moet de binoculaire visus minimaal 0,5 bedragen. Bij wijze van uitzondering kan iemand met een visus tussen de 0,4 en 05, toch geschikt worden verklaard voor de rijbewijzen van groep 1 (A B, BE en T).
Je mag dan geen last hebben van andere visuele stoornissen, moet een rapportage van een oogarts hebben én een positieve rijtest afleggen.
Gezichtsvermogen met één oog
Wanneer je het gezichtsvermogen van één oog mist óf door diplopie maar één oog kunt gebruiken, dan moet de visus van het werkende oog minimaal 0,5 zijn.
Je kunt dan onder voorwaarden van hoofdstuk 3.4. ”Verlies van het gezichtsvermogen met één oog” toch geschikt worden verklaard.
Autorijden met een bioptisch telescoopsysteem
Je hebt misschien een visus van minder dan 0,4. Je kunt dan mogelijk onder voorwaarden geschikt worden verklaard voor de rijbewijzen B, BE en T.
Je moet dan een visus van 0,5 kunnen bereiken met een monoculair bioptisch telescoopsysteem (BTS).
Je moet dan de onderzoeken van het CBR doorlopen en bijvoorbeeld voldoende getraind zijn om te rijden met een bioptisch telescoopsysteem bij een CBR erkend trainingscentrum.
Je zou vervolgens onder voorwaarden mogen rijden. Zo’n voorwaarden is bijvoorbeeld dat het alleen toegestaan is om te rijden met daglicht.
Alle voorwaarden staan in hoofdstuk 3.2.1.1. ”Rijden met een monoculair bioptisch telescoopsysteem” van de Regeling eisen Geschiktheid 2000.
Rijbewijzen van groep 2
Je kunt met slechtere ogen geschikt worden verklaard voor de rijbewijzen binnen groep 2 (C, D, CE/DE) als de visus van het beste oog minimaal 0,8 (eventueel gecorrigeerd) is en van het minder goede oog minimaal 0,1 (eventueel gecorrigeerd).
Autorijden met brekingsafwijking
Wanneer je een onscherp zicht hebt door een brekingsafwijking (refractie), dan is het volgens de Regeling eisen Geschiktheid doorgaans mogelijk om te rijden.
Wanneer je een brekingsafwijking hebt en een rijbewijs binnen groep 2 wilt halen, dan zijn brillen tot een sterke van plus of min 8 dioptrieën toegestaan. Verder zijn contactlenzen van alle sterktes toegestaan, als deze goed te verdragen zijn.
Diplopie
Diplopie is het oogaandoening waarbij iemand dubbel ziet. Iemand met een storende diplopie is ongeschikt om te rijden, maar het is mogelijk om onder voorwaarden geschikt te worden verklaard voor de rijbewijzen binnen groep 1.
Iemand met Diplopie is ongeschikt voor de rijbewijzen van groep 2. Volgens de Regeling kan er voor beroepschauffeurs met één of meerdere rijbewijzen binnen groep 2 onder een aantal voorwaarden een uitzondering worden gemaakt.
Vervolgens zou die geschikt kunnen worden verklaard voor rijbewijs C/CE of D/DE om alleen binnen Nederland te mogen rijden.
Gezichtsvelden
Voor de rijbewijzen van groep 1 moet het horizontale gezichtsveld minimaal 120 graden zijn. Het bereik moet zich links en recht minimaal 50 graden uit strekken.
Het verticale gezichtsveld moet minimaal 20 graden naar boven en beneden zijn. Verder mogen zich binnen een straal van 20 graden vanuit het centrum geen gezichtsvelddefecten bevinden.
Bij uitzondering kan iemand die niet aan deze voorwaarden voldoet toch geschikt worden verklaard. Deze uitzonderingen staan in hoofdstuk 3.5 van de Regeling eisen Geschiktheid 2000.
Onderzoek van het CBR
Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) is verantwoordelijk voor het controleren van de rijgeschiktheid van alle verkeersdeelnemers.
Het rijbewijs halen met slechte ogen
Wanneer je je rijbewijs wilt halen dan moet je eerst een Gezondheidsverklaring invullen. Het is een document met vragen over je gezondheid.
Op de Gezondheidsverklaring staan meerdere vragen over autorijden met slechtere ogen. Als je slechtere ogen hebt, dan moet je één of meerdere vragen waarschijnlijk met ”Ja” beantwoorden.
Volgens Artikel 114 van de Wegenverkeerswet 1994 is het verplicht om deze vragen naar waarheid te beantwoorden.
Je hebt het rijbewijs, maar krijgt oogproblemen
Je kunt natuurlijk ook een oogaandoening krijgen, terwijl je je rijbewijs al hebt. Het is dan niet verplicht om dit te melden bij het CBR.
Het is in Nederland namelijk niet wettelijke verplicht om een gewijzigde gezondheidssituatie tussentijds te melden. Het wordt wel gezien als een morele plicht.
Je neemt de verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid én dat van anderen, door de aandoening te laten onderzoeken door het CBR.
Je kunt een onderzoek aanvragen door een ingevulde Gezondheidsverklaring op te sturen. Je wordt vervolgens opgeroepen voor een onderzoek.
Rapport van de oogarts
Bij de beoordeling van de rijvaardigheid kijkt het CBR naar het rapport van de oogarts. Je mag deze oogarts volgens het CBR zelf kiezen.
Je kunt ook kiezen voor een oogarts via het CBR. Deze arts onderzoek de oogaandoening en moet het ”Formulier oogarts” van het CBR invullen.
Je kunt het proces mogelijk versneller door direct een rapport van de oogarts mee te sturen met de Gezondheidsverklaring. Vraag dit vooraf even na aan het CBR.
Rijvaardigheidsonderzoek
Het CBR kan eisen dat er een rijtest wordt afgelegd. Je moet waarschijnlijk een rijtest afleggen als de visus slechts 0,4 is of als er defecten in het gezichtsveld zitten.
Bij de rijtest kan de nadruk liggen op ”zien”, ”denken” en ”doen”. Bij iemand met slechtere ogen ligt deze natuurlijk op ”zien”.
Uitkomst van het onderzoek
Het CBR neemt vaak na ongeveer 4 maanden een beslissing.
Je krijgt dan te horen óf je mag rijden, onder welke voorwaarden en voor hoe lang (bijvoorbeeld een rijbewijs termijnbeperking van 2 jaar).
Uiteraard kan het CBR ook beslissen dat het niet mogelijk is om te rijden met een oogaandoening. Je mag dan geen rijbewijs halen óf het huidige rijbewijs wordt ongeldig verklaard.
Lees alles over de Gezondheidsverklaring en het onderzoek
Autoverzekering afsluiten met slechte ogen
Het is verplicht om een auto te verzekeren die op naam staat.
Je moet bij het verzekeren van een auto eerst een aantal acceptatievragen beantwoorden. De verzekeraar vraagt meestal of er lichamelijke of geestelijke beperkingen zijn die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden.
Mededelingsplicht
Je moet deze acceptatievragen volgens de Mededelingsplicht eerlijk beantwoorden. Je moet daar dus aangeven dat je een oogaandoening hebt.
Wanneer je een autoverzekering afsluit en niet eerlijk antwoord geeft op de acceptatievragen, dan kan de verzekeraar dit zien als verzekeringsfraude. Als de verzekeraar dit ontdekt wordt de autoverzekering beëindigd.
Je krijgt dan mogelijk een CIS-melding op naam, waardoor andere verzekeraars je kunnen weigeren! Wees daarom eerlijk bij het afsluiten van een autoverzekering.
Autoverzekering en slechte ogen
Verzekeraars nemen vaak het advies van het CBR over. Als het CBR aangeeft dat het mogelijk is om te rijden met slechte ogen, dan biedt de verzekeraar vaak gewoon een autoverzekering aan.
Verzekeraars zijn volgens de Wet Aansprakelijkheidverzekering Motorrijtuigen (WAM) verplicht om WA-schades te vergoeden, zelfs als deze ontstaan door een bestuurder die niet goed kan zien.
Wanneer je schade toebrengt aan iemand anders doordat je slecht kon zien, dan kan de verzekeraar dus niet zomaar weigeren om deze te vergoeden.
Schade verhalen
Wanneer het CBR aangeeft dat het onverantwoord is om te rijden en je gaat toch rijden én veroorzaakt een aanrijding, dan kan de verzekeraar proberen om de schade op jou verhalen.
Bij schades aan je eigen auto kan de verzekeraar weigeren om deze te vergoeden. De verzekeraar moet dan wel aantonen dat de aanrijding is ontstaan door de oogaandoening.
De verzekeraar kan rijden met een oogaandoening (terwijl er geen toestemming van het CBR is) als ”roekeloos rijgedrag” zien en dit is meestal uitgesloten in de polisvoorwaarden.
Strafrechtelijke vervolging
Wanneer je geen toestemming hebt om te rijden en je veroorzaakt een (dodelijk) ongeluk door de oogaandoening, dan kan er een strafrechtelijk onderzoek plaatsvinden.
Volgens Artikel 5 van de Wegenverkeerswet is het verboden om gevaar te veroorzaken. Volgens Artikel 6 is het verboden om je zo te gedragen dat anderen gewond of gedood kunnen worden.
Gebruik daarom het gezonde verstand en laat alles goed onderzoeken door het CBR.
